MENUMENU
Inicio  /  Quechua

Quechua

Portal Informativo Derechunchikunata nanachiqun
Llaqta sayapaquq

  • Amachakuq

    ¿Imataq Amachakuq, Defensoria del Pueblo nisqa?

    Llaqta Amachaq Wasi, Defensoria del Pueblo nisqaqa, kikinmanta llamkaynin qispichiqmi. Payqa 1993 watapi Hatun Kamachikuy ukupim paqarimurqa. Kay wasiqa lluqsimurqa runakunapa, llaqtakunapa derechunkuna allin qawasqa kananpaq, sayapakunanpaq; hinallataq estado nisqapa llamkayninkunata qatipananpaq.

    Kay llaqta amachaq wasipiqa Defensora nisqam umanchan, paytaqmi kamachikuq. Paytam Congreso nisqapi pichqa watapaq akllanku, chaypaqmi sapa kimsa congresistamanta, iskay sayapakunanku. Defensora llamkaynin ukupi imamantapas rimarisqanmantaqa poder judicialpas, mayqan institucionpas, manam yaykupakunkumanchu. Kikinmanta puriqmi kanan, Hatun Kamachikuy Constitución nisqanmanhina, kikin Defensoriapa Ley Organica, nisqanmanhina.

    Defensoría del Pueblo nisqapa llamkayninqa, juezpa utaq fiscalpa llamkayninkunamantaqa, huk niraqmi, manam atinmanchu multakuna churayta, nitaq pitapas wichqachiyta. Defensoriapa rimariyninmanta allinta yuyaymanakuspam: kamachikuqkuna, gobierno oficinakuna, llapallanchik, llaqtapa derechunkunata chaninchachinanchik.

  • Perú suyupi oficinakuna

  • Imakunatataq rurayta atinman

    Chiqap maskay
    Defensoría del Pueblo nisqaqa, atinmanmi imamantapas chiqap maskay qallarichiyta; kikinmantapas utaq pipas mañakuptin. Chaynaspanmi Defensoria amachawanchik Estadomantapacha, pipas derechunchikta sarunchayta munaptin. Utqayllataqmi chiqap maskaymi qallarinan, achka runapa derechunku usuchisqa kaptinqa.

    Hatun Ruraykunamanta, Willakuq Qillqakuna
    Amachakuq, Defensoría del Pueblo nisqa Wasim llamkayninkunamanta atún willakuykunata qillqan, chaypam sutin informes defensoriales nisqa. Hinaspapas, sapa watataqmi Congreso nisqaman tukuy ima llamkasqanmanta willakuyta atinan.

    Procesos Constitucionales nisqapi Llamkaykunapi Yanapakuy
    Runakunapa derechunkuna amachakuypim, Defensoría del Pueblo nisqa, kaykunata ruran: Procesos constitucionales de amparo, hábeas corpus, hábeas data, acción de inconstitucionalidad, acción popular nisqata; hinallataq, acción de cumplimiento nisqata. Hinaspapas, Defensoriaqa rimarillantaqmi, Tribunal Constitucional, pikunapas sasachakuypi kaqkuna mañakuptinku.

    Procedimientos Administrativos nisqakunata puririchiy
    Amachakuq Wasi, Defensora del Pueblo sutiyuqqa imay mana procedimiento administrativo nisqakunata qallarichinmanmi, hinallataqmi yanapakunman chay hina llamkaykunapi, kikinmantapas utaq hukkuna mañakuptinpas. Ichaqa tukuy ima qawarisqanmantaqa, manam pimanpas willakuyta atinmanchu. Tukuy kay llamkaykunaqa, runakunapa derechosninkuna amachasqa kanallanpaqmi.

    Iniciativa Legislativa nisqa, ruray
    Defensoría del Pueblo nisqaqa, musuq kamachikuykuna lluqsimunanpaqmi proyecto de ley nisqakunata Congresuman chayachiyta atinman, chaymi chay iniciativa legislativa sutiyuq.

    Huk hawa suyukunawan rimanakuspa huñunakuy, Derechos Humanos qillqakunata chiqirichinapaq
    Amachakuq Wasi, Defensora del Pueblo nisqaqa atinmanmi hawa suyukunawan tratado nisqakuna qillqayta, chaymanhina Derechos Humanos nisqakuna allin qawasqa kananpaq. Chaymantapas qawarinanmi kay Perú suyunchikpi, kamachikuykuna tratado rimarisqanmanhina, derechuskuna allin chaninchasqa kanankupaq.

    Institucional nisqa, rimariykuna
    Llapa runakunapa sutinpi rimarispam, Defensoría del Pueblo nisqaqa llapanchikpa derechunchikkunata amachakun. Tantiyasqanmanhinam rimariyta atinman, imapas mana allin kaptin. Kay rimaykunam rurakun llapa llaqta runapa qayllanpi, allinta uyarispa, derechos humanos nisqapa sutinpi llamkayta ama qunqanankupaq, democracia allinta sapichakunanpaq.

    Institucional nisqa, kamachikuykuna ruray
    Defensora del Pueblo nisqam kamachikuykunata qispichin, chaymanhina llamkayninta puririchinanpaq.

  • Marco Lega nisqan

    Hatun Kamachina

    CHUNKA HUKNIYUQ PATMI DE LA DEFENSORÍA DEL PUEBLO
    Artículo 161, nisqan.-Defensoria del Pueblo nisqaqa pay kikin kamachikuyniyuqmi. Estadoq llapan institucionninkunan Defensoria del Pueblo nisqa yanapanankupaq obligasqa kanku, hinapaq mink’arikuqtin.
    [aswanta ñawinchay]

    LEY ORGÁNICA
    Ley Nº 26520.Publicada el 08.08.95

    I.- PRINCIPIOS GENERALES, nisqakuna.Rurayninkuna

    Artículo 1 nisqan.- Defensoría del Pueblopa umanchaqninmi Defensor del Pueblo nisqa, paypa makinpim amachay llaqta runakunapa derechunkuta; hinallataq qatipanam Administración publica, Prestacion de Servicios publicos nisqakunata chiqappuni rurakunanta.[aswanta ñawinchay]

  • Organigramana

  • Llaqta Runa Yanapay

    Defensoría del Pueblo nisqapaqqa, derechunchikmi imamantapas ñawpaqpi. Qampas yanapakuwaqmi denunciakunata churaspayki:

    • Qillqata apachispayki, utaq mayqan oficinaman anchuykuspapas rimariy.
    • Correontapas apachiwaqmi qillqaykita, kay postal Nº 4403, Lima 100, nisqaman, utaq lliw Perú suyunchikpi sapaqoficina kaqkunaman.
    • Correo electrónico nisqawanpas kay direcciónman:consulta@defensoria.gob.pe.
    • Telefonopipas qayakuwaqtaqmi, chay chayllapi tarikuq oficinapi kay yupayninman 0800 – 15170.
    • Mana tiyasqaykipi Defensoría del Pueblo kaptinqa, Fiscalíam kamachisqa, quejaykikunata chaskispa, utqaylla Defensoriaman chayachinanpaq.
  • Imakunatataq ruraymanku

    Llaqta runakunapa sutinpi qillqasqa derechos constitucionales y fundamentales nisqata amachay. – Estado nisqapa chiqap llamkaynin qawariyl. – Servicios Públicos nisqa qawariy.

    Llaqta runakunapa sutinpi qillqasqa derechos constitucionales y fundamentales nisqata amachay
    Chaymanhina allinlla kawsakunanchikpaq, kamachikuqkuna akllaq rinanchikpaq, munasqanchikmanta rimarinanchikpaq, chanin yachayninchik iñiyninchik mana usuchisqa kananpaq, hawka kay maskananchikpaqtaq.

    Estado nisqapa chiqap llamkaynin qawariy
    Defensoría del Pueblo nisqam Estado nisqapi llamkaqkuna, funcionario nisqakuna qawanan, allinta llamkaspa llaqta runata yanapanankupaq.
    Kay estado nisqapa allin llamkaynintam qawarina, Constitución Hatun Kamachikuypa rimarisqanmanhina. Chaypaqmi tapukuykuna kaptinqa, llapallan Estado ukupi llamkaqkuna rimarinanku, chiqap maskay qispinanpaq.

    Servicios Públicos nisqa qawariy
    Defensoría del Pueblo nisqaqa qawarintaqmi llaqtaman yanapakuykuna chayananta allin kawsay ukupi tiyanankupaq: Yakunku, akchi kallpanku, luz nisqanku, telefono nisqanku, purinapaq transporte nisqanku ima kananpaq.

  • Adjuntía, nisqakuna - Proyectos Especiales nisqa, llamkaykuna

    Adjuntía, nisqakuna

    • Defensorawan kuska llamkaq, adjuntía nisqa.
    • Administración Estatal qawariq, adjuntía nisqa.
    • Asuntos Constitucionales qawarinapaq, adjuntía nisqa.
    • Derechos Humanos, discapacidadniyuq runakuna qawaq adjuntía nisqa.
    • Warmipa Derechon qawariq, adjuntía nisqa.
    • Servicios Públicos qawariq adjuntía, nisqa.

    Proyectos Especiales nisqa, llamkaykuna

    • Programa de Asuntos Penales y Penitenciarios, nisqa llamkay.
    • Policia puestukunapi, runakunapa derechunku qawaq llamkay.
    • Comunidades Nativas sutinpi, llamkay.
    • Descentralización y Buen Gobierno nisqa, llamkay.
    • Wañuchinakuypa chawpinpi ñakariq llaqtakuna amachay.